วันที่ 5 สิงหาคม 2568 ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เห็นชอบตามข้อเสนอของกองทัพอากาศและกองทัพเรือไทย ให้จัดซื้อเครื่องบินขับไล่ Saab JAS 39 Gripen รุ่น E และ F จำนวน 4 ลำ จากประเทศสวีเดน ในวงเงินเฟสแรก 19,500 ล้านบาท ภายใต้แผนจัดซื้อ 3 ระยะ ครอบคลุมระยะเวลา 10 ปี
โครงการนี้เสนอโดย พล.อ.ณัฐพล นาคพาณิชย์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม ซึ่งเดิมมีกำหนดเสนอ ครม. ตั้งแต่สัปดาห์ก่อน แต่เกิดความล่าช้าเนื่องจากปัญหาเอกสาร
พล.อ.อ.พันธุ์ภักดี พัฒนกุล ผู้บัญชาการทหารอากาศ เปิดเผยว่า เครื่องบิน F-16 ที่ใช้งานอยู่ในปัจจุบัน จะทยอยปลดประจำการระหว่างปี 2571–2578 จึงจำเป็นต้องหาเครื่องบินใหม่มาทดแทน โดยมีการคัดเลือกจาก 20 รุ่น ก่อนลงมติเลือก กริพเพน จำนวน 12 ลำ (1 ฝูงบิน) คิดเป็นวงเงินรวมกว่า 60,000 ล้านบาท
การจัดซื้อในครั้งนี้เป็นรูปแบบรัฐต่อรัฐ (G2G) กับรัฐบาลสวีเดน โดยเฟสแรกจะเริ่มส่งมอบเครื่องบินในปี 2572 ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแผนยกระดับขีดความสามารถทางการรบของกองทัพอากาศ
ขณะเดียวกัน เพจ กองทัพอากาศไทย ได้โพสต์ข้อความ Saab JAS 39 Gripen E/F Ready for Take Off ยืนยันความพร้อมในการเพิ่มขีดความสามารถการปกป้องน่านฟ้าของไทยอย่างมีประสิทธิภาพ
ปลายเดือนกรกฎาคม 2568 กองทัพอากาศไทยได้นำ Gripen ออกปฏิบัติภารกิจคุ้มครองน่านฟ้าในสถานการณ์ปะทะบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชา โดยใช้ทั้ง Gripen และ F-16 ทำภารกิจร่วมกันอย่างแม่นยำด้วยอาวุธอัจฉริยะและการแบ่งปันข้อมูลแบบเรียลไทม์ ถือเป็นครั้งแรกของการใช้งานจริงในสถานการณ์สู้รบของ Gripen และทำให้ไทยกลายเป็นชาติแรกที่ใช้เครื่องรุ่นนี้ในภารกิจรบจริง
กระแสข่าวในช่วงแรกว่า สวีเดนอาจลังเลในการส่งมอบเครื่องรุ่นใหม่เนื่องจากการใช้ในภารกิจชายแดน ถูกปฏิเสธโดยรัฐบาลสวีเดนและสถานทูตแล้วโดยสิ้นเชิง
สเปค Saab JAS 39 Gripen E/F
– ลูกเรือ 1 คน (รุ่น E), 2 คน (รุ่น F)
– ความยาว 15.2 เมตร (E), 15.9 เมตร (F)
– ระยะปีก 8.6 เมตร
– น้ำหนักบินขึ้นสูงสุด 16,500 กิโลกรัม
– เครื่องยนต์ General Electric F414-GE-39E (แรงขับ 98 kN พร้อม afterburner)
– ความเร็วสูงสุด Mach 2 (ประมาณ 2,470 กม./ชม.)
– รัศมีปฏิบัติการ 800 กม.
– เพย์โหลด รองรับอาวุธและเชื้อเพลิงรวมสูงสุด 7,200 กิโลกรัม
– ระบบตรวจจับ เรดาร์ Raven ES-05 AESA, ระบบ Infra-Red Search and Track (IRST)
– อาวุธที่ใช้ได้ ปืน Mauser 27 มม., ขีปนาวุธ IRIS-T, Meteor, AMRAAM, AGM-65 Maverick, ระเบิดนำวิถี Paveway II, GBU-39 ฯลฯ
– สามารถขึ้น-ลงสนามบินสั้น: ใช้งานจากทางหลวงหรือพื้นที่สนามไม่สมบูรณ์ได้
Gripen E/F ได้รับการออกแบบเพื่อปฏิบัติการแบบหลากหลาย รองรับการอัปเกรดซอฟต์แวร์ได้อย่างรวดเร็ว มีต้นทุนต่อชั่วโมงบินต่ำ และยังเปิดโอกาสให้ผู้ใช้งานแต่ละประเทศพัฒนาอุปกรณ์ของตนเองร่วมกับระบบภายในได้อีกด้วย
ทั้งนี้ Gripen E/F กลายเป็นสัญลักษณ์ใหม่ของศักยภาพทางทหารของไทย โดยเฉพาะในบทบาทการควบคุมน่านฟ้าและการป้องกันอธิปไตย การเลือกใช้เครื่องบินรุ่นนี้ต่อเนื่องในแผนจัดซื้อระยะยาว ยืนยันถึงความเชื่อมั่นทั้งในแง่เทคโนโลยี ความคุ้มค่า และความสามารถที่พิสูจน์แล้วในสนามจริง
